Reel paraya alternatif olarak kullanılabilecek takas ve değer saklama aracı özelliklerine sahip olan kripto para temelini hukuki yasalardan deyip kriptografi tekniğinden almaktadır. Son dönemde kripto paraya olan ilgi büyük oranda artmaktadır ayrıca bu artış ile birlikte nasıl muhasebeleştirilmesi gerektiği fikir birliğine varılamamaktadır.
Başlıklar
Muhasebeleştirme ihtiyacına karşılık ilgili uzmanlar ve otoriteler farklı görüşler benimsese de bu görüşler tavsiye özelliği taşımaktan öteye gitmemektedir. Kripto paraların alım satım süreci belli aşamalardan meydana gelir ve her işlemin belli girdi ve çıktısı söz konusudur.
Aynen temel muhasebe mantığında olduğu gibi girdi toplamı ve çıktı toplamı birbirine eşittir. İşlem girdileri bir önceki işlemin çıktısı olmaktadır. İşlem sahibi girdileri ve transfer yapılacak adresleri gizli mührü ile imzalamak da ve işlemi gerçekleştirmektedir.
Girdinin muadili tek çıktı ya da tek çıktının karşılığı da tek bir girdi olmak zorunda değildir önemli olan toplam tutardır. Transfer işlemlerinde karşı tarafın kripto para adresini bilmek zorunludur bu adres çoğu zaman bir metin olabildiği gibi aynı zaman döküyor şeklinde de olmaktadır.
Standartlar sıralanırken hem alanında uzman kişilerin görüşleri hem de düzenleyici otoritelerin görüşleri dikkate alınmıştır. Aynı zamanda web siteleri ya da akademik makaleler de dikkate alınmaktadır.
Bu sayede ilgili görüşler tartışılırken kripto paranın temel mantığının muhasebe prensipleri ile ne kadar uyumlu olduğu değerlendirilmektedir.
Bir kripto paranın başlangıç aşamasında maliyet prensibine uygun olarak muhasebeleştirilmesi gerekir daha sonraki aşamalarda yeniden değerlendirme ya da mani esaslarına uygun kaydedilebilir.
Kripto para ve varlıkları kullanım ömrünü belirtecek herhangi bir bileşen yoksa sınırsız kullanım ömrüne sahip duran varlıklar olarak görmek gerekmektedir. Maliyet esasına göre oluşan değer düşüklüğü zarar ya da kar tablosuna kaydedilir.
Ülkeler kripto para birimlerini yasal olarak kabul ederken bazı ülkeler bu konu hakkında herhangi bir düzenleme ya da kısıtlama çalışması yapmaz. Bazı kaynaklar kripto paraların bir kripto varlık olarak kabul edilmesi gerektiği aynı zamanda muhasebeleştirme ve raporlama süreçlerinde bu yönde adım atılması gerektiğini öne sürer.
Ayrıca bazı kaynakları ise kripto para biriminin bir menkul kıymet gibi işlem görmesi gerektiği konusunda fikir birliğine varmaktadır.
Uluslararası literatürde kripto para birimini muhasebeleştirme süreci ile ilgili bazı görüşler olmasına rağmen hala net bir durum ortaya koymak mümkün değildir. Ama bana kalırsa yakın zamanda kripto para muhasebeleştirilmesi ile ilgili daha net görüşler ortaya konacaktır.
Kripto para ve blok zincir gibi kavramların yeni olmasından dolayı bu konularda ortaya atılan fikirler kesin kural olma niteliğinde değildir. Görüşlerin bir çoğu birbiriyle kıyaslandığında farklılık göstermektedir ancak güncel UFRS standartları kripto paraya karşı açık şekilde bir atıfta bulunmaz.
Bu açıdan bakıldığında asıl muhasebe sorusu kripto para birimlerinin ve finansal değer taşıyan kripto varlıkların bir muhasebe varlığı olup olmadığıdır. Aynı zamanda şayet bir varlıkta UFRS açısından nasıl bir varlıktır sorusudur.
Kripto para birimine benzeyen sistemlerin kullanımının yaygın bir şekilde artması ile birlikte ülkemizde de altyapı oluşturulmasının gerektiği anlaşılmıştır.
Kapsamda 6493 sayı numaraları 2013 tarihinde kabul edilen ödeme ve menkul kıymetler mutabakat sistemleri, ödeme hizmetleri ve elektronik para kuruluşları hakkındaki kanun Resmi Gazete’de yayınlanmıştır.
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu kanuna dayalı bazı mevzuatlarını yayınlayacağını duyurmuş ve Kripto paranın herhangi bir özel ya da resmi kurum tarafından ihraç edilmemesi ile bir kurumun güvencesini taşımaması nedeniyle denetim ve gözetimin kanunlar kapsamında yapılamayacağını bildirmiştir.
Yalnız Türkiye’de değil birçok ülkede de kripto paraların nasıl muhasebe sistemine tabii tutulacağına dair bir düzenleme yapılmamaktadır. Bazı kaynaklarda kripto paranın nasıl muhasebeleştirileceğini dair;
Kripto paraların ya da kripto varlıkların ödeme aracı olarak düşünüldüğünde hazır değerler sınıfı içerisinde yeni bir hesap açılması gerekir. Temel para birimi olarak kabul edilmesi için ilgili işletmenin tüm paydaşları ile her zaman her yerden işlem yapması gerekir.
Bu aşamada kripto para biriminin temel para birimi olarak kabul edilmesi olana söz konusu değildir. Çünkü bu durumda toplum içerisinde birçok paydaşın buna mantık bu şekilde Evet demesi gerekir.
Diğer opsiyon olan yabancı para olarak kullanılması çok daha mantıklıdır. Temel muhasebe prensiplerinden biri olan özün önceliği kavramıdır, bu kavrama göre yabancı para kayıtları ulusal para birimine çevrilir ve kayıt altına alınabilir.
Kripto para birimlerinin muhasebeleştirilmesi konusunda Türkiye’de yapılan düzenlemeler ile uluslararası düzenlemeler benzerlik gösterir.
Kripto varlıklar öngörülen tüm fonksiyonları ile kullanılmaya başlandığında muhasebe standartlarının türlerinde de bazı değişiklikler yapılması gerekmektedir.
Anasayfa
Canlı Borsa
Borsa
Döviz Kurları
Altın
Hisse Senetleri
Endeksler
Kripto Paralar
Döviz Hesaplama
Döviz Çevirici
Kredi Arama
Haber Servisi
