Dünya genelinde tüm borsa endeksleri; küresel ya da ülkeye özgü ekonomiler adına güçlü göstergeleri ifade eder. Dünya üzerinde tüm endeksler içinde S&P 500, Dow Jones Industrial Average ve Nasdaq endeksleri hem medyanın hem de yatırımcıların, en kapsamlı şekilde takip ettiği üç endekstir. Bu endekslere ek olarak Amerikan hisse senedi piyasasını oluştaran 5bin tane daha endeks bulunur.
Ülkemizde önceden İMKB yani İstanbul Merkul Kıymetler Borsası olarak kurulan ve sonradan Bist Yani Borsa İstanbul olarak faaliyetlerine devam eden borsa endeksleri bulunur. Borsa İstanbul’da en popüler endeks olarak Bist100 gelirken, arkasından Bist30, ikinci en popüler borsa endeksidir. Borsa İstanbul’da Bist50 endeksinde de işlem yapılır.
Borsa endeksleri; bir ülke borsasının bir bölümünün değerini, seçilen hisse senetlerinin ağırlıklı ortalamasıyla ölçen bir sistemdir. Bu endeksler; yatırımcıların ve analistlerin piyasayı daha iyi tanımlamalarını sağlarken, farklı yatırımların birbirleriyle karşılaştırılmasında da etkilidir. Birçok yatırım fonu ve borsa yatırım fonu (ETF), yatırımcılara belli bir piyasaya sadık kalmalarını sağlamak için, bu endeksleri izler.
En çok tercih edilen üç endeks türü;
Yatırımcılar küresel borsa endeksleri, bölgesel borsa endeksleri ya da dünya geneline yayılmış ulusal borsa endeksleri hakkında bilgi edinerek, bu endeksleri kullanır.
Dünya üzerindeki her yatırımcı; tüm endeksler içinde yer alan, küresel borsa endekslerinde yer alan hisse senetlerini takip eder. MSCI dünya endeksi; her ülkede halka açık olmayan piyasa kapitalizasyonunun ortalama % 85’ini içine alan 23 gelişmiş ülkedeki büyük ve orta ölçekli hisse senetlerini takip eder.
MSCI dünya endeksiyle birlikte en çok tercih edilen küresel borsa endeksleri;
Piyasa değeriyle ağırlıklandırılan küresel borsa endeksleri, oldukça küçük olduklarından, gelişmekte olan piyasalara ya da sınır piyasalarına sunulmaz.
Bölgesel borsa endeksleri; dünyanın belli bölgelerinden hisse senetlerini takibe alır. Asya, Avrupa, Latin Amerika hisse senetleri bu takip içindeki senetleri oluşturur. Tüm endeksler içinde yatırımcılar ve analistler; hangi varlıkların yüksek ya da düşük performanslı olduğunu vurgulamak adına, belli ülkelerin performansını, genel bir bölge itibariyle karşılaştırırlar.
En popüler bölgesel borsa endeksleri arasında;
Bölgesel borsa endekslerine bağlı fonlar, dünyanın belli bölgelerine açıklık oluşturmak için de oldukça önemlidir.
Dünya genelinde tüm endeksler içinde yer alan ulusal borsa endeksleri, tek tek ülkelere açıklık sağlamak için kullanılır. Bazı durumlarda, bu endekslerde yer alan hisse senetleri, Amerika’daki Dow Jones Endüstriyel ortalamasına benzeyen, sadece sermayeli hisse senetleri ile oluşturulur.
Ulusal borsa endeksleri arasında;
Bu endekslerin dışında Fransa, Hindistan, İtalya, Brezilya, Kanada, Güney Kore gibi ülkelerin endeksleri de yer alır.
Yatırımcılar ister endeks yatırım fonları arayışında olsun ister borsa yatırım fonları arayışında olsun; yatırım ve portföylerin karşılaştırma ölçütü olarak hangi endeksi kullanacağını bilmesi için, büyük piyasa endeksleri listesi kullanması daha iyidir.
Hisse ve tahvile yatırım için kullanılabilecek endeksler;
Endeksler bir yatırım değil, sadece belli bir menkul kıymet seti için performans ölçütü olarak kullanılır.
Amerika’daki farklı sektörden 30 büyük şirketin ortalama fiyat hareketlerini temsil eden hisse senedi endeksi olan Dow Jones endüstriyel ortalaması; teknik tüccarlar ve kurumsal yatırımcılar içindir. DJIA koduyla gösterilen endeks, fiyat ağırlıklı bir endekse dayanır. Amerika hisse senedi piyasa değerinin ortalama dörtte birini temsil eden Dow Jones, düzenli şekilde tutarlı kâr paylarıyla Amerikan pazarlarının en iyi şirketlerinin listelemesini yapar.
Listelenen tüm endeksler içinde piyasa olarak adlandırılan Standard&Poor’s 500 endeksi, Amerika yerel borsasının, büyük sermaye segmenti için, sıklıkla tercih edilen kıyaslama ölçütü olarak bilinir. Ortalama 500 Amerikan bazlı şirketin temsil edildiği ve Amerika hisse senedi piyasasının ortalama % 75’ini S&P 500 endeksi kapsar. S&P 500 endeksi, piyasa ağırlıklı bir endekstir. Ancak çoğunlukla kapitalizasyon ağırlıklı olarak adlandırıldığı da olur. Bu yüzden, endeks içinde bulunan her hisse senedi, toplam piyasa değeriyle orantılıdır.
Wall Street ve New York Borsası gibi en iyi bilinen borsalardan biri olan Nasdaq bileşik endeksi, Ulusal Menkul Kıymet Satıcıları Birliği, Otomatik Fiyat Teklifi Sistemi olarak bilinir. İlk elektronik borsa ve tezgâh üstü ticaret sistemidir. Tamamen otomatiktir ve New York Borsası’ndan bu yönüyle ayrılır. Aynı zamanda yüksek nispi teknoloji sektörü stokları yoğun olan bir endekstir. Tüm endeksler içinde teknoloji ağırlığı fazla olan bir endeks olan Nasdaq; yazılım, biyoteknoloji, yarı iletkenler ve daha fazlası teknoloji pazarına birkaç alt sektörü de barındırır. Bunun yanında finans, endüstri, sigorta, nakliye gibi sektörlerin menkul kıymetleri de yine Nasdaq içinde görüntülenir.
Toplam borsa endeksi olarak da bilinen Wilshire 5000 endeksi, en geniş kapsamlı, hisse senedi piyasası endeksidir. Büyük, küçük ve ortak sermayeli 5binden fazla hisse senedine ev sahipliği yapar. Wilshire 5000 endeksi, piyasa değeri ağırlıklı bir endekstir. Tüm Amerikan hisse senedi piyasasını ve hareketlerini toplu olarak temsil eden endeks, Amerikan pazarında kapsam olarak geniş olmasına rağmen, S&P 500 endeksine göre fazla kullanılmaz.
Dünyanın takip ettiği tüm endeksler içinde bulunan Russell 3000 endeksi, en büyük Amerikan şirketlerinin performansını ölçer ve genellikle Russell 2000 endeksi ile karıştırılır. Endeks ile Amerikan hisse senedi piyasasının ortalama % 98’i temsil edilir ve bu yüzden geniş piyasa endeksi olarak da adlandırılır. Endeks içinde sadece büyük sermayeli değil; küçük sermaye hisse senetleri, yabancı hisse senetleri, sabit hisse senetleri gibi fon türleri ve kategorileri de bulunur. Piyasa değerine dayalı olarak çalışan Russell 2000 endeksi, sermayesi en küçük şirketleri kapsar. Yatırımcılar bir fon portföyü oluşturmak için S&P 500 gibi büyük sermaye endeksi için tamamlayıcı olarak kullanabilir.
Dünya genelinde takip edilen tüm endeksler içinde yer alan S&P 400 endeksi, orta büyüklükte ABD hisse senetlerinden oluşan bir endeks olarak bilinir. Aynı zamanda S&P Midcap 400 olarak da tanımlanır. Amerikan hisse senedi piyasasının % 6’lık bölümünü kaplayan endeks, portföy yapımı için yapı taşı olarak kullanılabilir bir endekstir. Orta sermayeli hisse senedi endeksleri içinde, en popüler olan endekslerden bir tanesidir.