Yatırımcının zarar görmemesi, vergi ve muhasebe işlemlerinde suistimallerin önüne geçilmesi gibi mali işlemler içerisinde yer alması kaçınılmaz olan varlıkların yasal düzenleme ile denetim altına alınması gerekmektedir.
Başlıklar
İşlem hacmi sürekli artan kripto paralar işletmelerin yatırım amaçlı ya da ödeme ve tahsilat amaçlı ticari işlemleri içerisinde önemli bir yer tutmaya başladı.
Ama hala Türkiye ile birlikte dünyanın birçok ülkesinde kripto paraların muhasebesine ait herhangi bir yasal düzenleme oluşturulamadı.
Niteliği itibariyle yabancı para işlemlerinden farkı olmayan kripto paraların yasal düzenlemeler olmamasından kaynaklı olarak takibi de oldukça güçtür.
Kripto paraların devletler tarafından benimsenmemesi ve buna bağlı olarak işlemlerin yasal mevzuata konu olmamasından kaynaklı olarak kayıt altına alınarak muhasebesi yapılamamaktadır.
Küresel anlamda internet ortamında elektronik ticaret yapılmasını sağlayan alternatif değer olan kripto para her geçen gün yaygın olarak kullanılmaktadır.
Dijital ve sanal yapılarından dolayı ödeme aracı olmasına rağmen kripto para birimleri merkez bankalarının denetim, kısıtlama, prosedür ve garantilerin dışında yer almaktadır.
Teknolojinin gelişmesi ile birlikte dünya genelinde kullanımı hızla artmaktadır. Kripto para genel anlamda şu şekilde ifade edilebilir;
Kripto paraların değerli bir maden ya da kağıt para gibi devlet itibarından kaynaklanan herhangi bir değeri söz konusu değildir. Kullanıcıları tarafından değiş tokuş aracı olarak kabul edildiğinden ya da bir emtia gibi görünmelerinden dolayı değer belirlenmemektedir.
Kısacası kripto paranın değeri yalnız piyasada anlık olarak gerçekleşen arz ve talep koşullarına göre belirlenir. Dolayısıyla kripto paraların finansal piyasalara karşı etkileri henüz netlik kazanmış durumda değildir.
Birçok ülkede kripto paraların işlem hacimleri ciddi oranlara ulaşmış durumdadır. Yasal anlamda yaygın olarak kabul görmese de;
İşletmelerin birçoğu kripto para birimleri ile ödeme ya da tahsilat gerçekleştirmektedir. Aynı zamanda kur getirisinden yararlanmak için de kripto paralara çok sık oranlarda yatırım yapılmaktadır.
Kripto paraların finansal piyasalar üzerine etkisi resmi olarak kabul gören para ile arasındaki ekonomik bağ ve banka rezervlerine olan talep ile alakalıdır. İşlem hacmi ve piyasa değerleri her ne kadar artsa da kullanımı halen beklentilerin çok altında ki seviyelerdedir.
Bu yüzden kripto paraların piyasalar ve para politikaları üzerinde etkisinin olduğu söylenemez. Katı bir arz limiti olması enflasyonist etkiyi kontrol altında tutmaktadır. Diğer bir açıdan bakıldığında kripto paraya olan talep ekonomideki büyüme ile paralellik göstermektedir.
Kripto paralar az da olsa esnekleştirilmektedir. Yaşanan kriz olaylarında nakit sağlayacak kuruluşların olması krizin kolaya katılabilmesi için önemlidir. Kripto para arzı esnekleşmesine rağmen kriz durumlarında likidite sağlamaz.
Fon sıkıntısı ya da ihtiyacı olan yatırımcıların satarak fazla fonlarını tasarruf edenlerden doğrudan borçlanabildiği ve fon transferinin doğrudan yapılabildiği piyasalara finansal piyasalar denmektedir.
Kripto paralara finansal varlık sahibi olmak için yatırım yapılmaktadır. Finansal piyasalarda menkul kıymet ihracatçısı aracılar, pay sahibi, emanetçi kurum, takas kurumları ya da aracı kurumlara gerek kalmadan işlem yapılması sağlanır.
Kripto para kullanılarak elde edilen finansal varlıklar resmi para kullanarak geleneksel kurumlar aracılığı ile alınamaz. Kripto varlık ve finansal varlıklar hem kripto paranın hem de altyapının kullanılması ile uygulanır.
Kripto para kullanılarak yapılan finansal işlemler finansal piyasaları etkileyecek potansiyele sahip değildir. Ancak birçok ülkede kripto para ile finansal kuruluşların işlem yapmaları yasaklanmış durumdadır.
Bence uygulanan yasak kripto para birimleri ile finansal işlemlerin etkili bir boyut kazanabileceğini ortaya koymaktadır. Finansal kuruluşlar da kripto para işlemlerinin yapılabileceği yönünde bir işaret olmaktadır.
Ancak hala kripto paranın bir mevduat olarak kabul edilmemesi ya da nasıl bir finansal işleyiş benimseyeceği netlik kazanmış durumda değildir. Aynı zamanda uluslararası bir niteliğe sahip olmamasından dolayı blok zinciri kullanan finansal piyasasının gözetimini hangi otoritenin yapacağı da netlik kazanmış değildir.
İlerleyen dönemlerde ülkelerin yasal düzenleme yapması halinde bana kalırsa özellikle ekonomisi ticari anlamda ön planda olan ülkelerin finansal piyasaları ile etkileşim halinde olacaktır.