Faiz, Amortisman ve Vergi Öncesi Kar (FAVÖK) Nedir?

Faiz, amortisman ve vergi öncesi kar (FAVÖK) değerleri, yatırımcıların yatırım yapacakları şirket hakkında bilgi sahibi olmasına ve bu değerlere göre yatırım yapmasına yardımcı olmaktadır. Yatırım öncesinde bu değerlerin hesaplanması ve yorumlanması ileride karşılaşılacak problemleri azaltacaktır.

Faiz Nedir?

Faiz, ekonomide sıkça karşılaşılan terimlerin başında gelmektedir. Öyle ki normal bir işlem dahi yaparken faiz kelimesi karşımıza çıkmaktadır. Gerçekleştirdiğimiz banka işlemlerinde genellikle faiz kelimesini duymaktayız.

Faiz nedir; ekonomide faiz iki türlü olarak kullanılmaktadır. Birinci anlamıyla faiz bir borç anlaşmasının sonucunda elde edilen kardır. Bankalarda karşılaştığımız faiz bu tipteki faizlerdir.

İkinci anlamıyla faiz ise, üretim amaçlı kullanılan sermayenin gelir oranıdır. Borsada şirket yatırımlarında ilgilenilen faiz türü genellikle bu faizdir. Bu faiz oranı ile FAVÖK hesaplanarak şirket hakkında bilgi sahibi olunabilmektedir.

Faiz Türleri Nelerdir?

Faizin kullanıldığı yere ve süresine göre türü değişiklik göstermektedir. Bu faktörlere göre belirlenmiş 7 farklı faiz türü bulunmaktadır.

• Basit Faiz: Yatırım amacıyla oluşturmuş vadeli hesapta kullanılan paranın belirli bir süre ve orana göre artış göstermesidir.
• Bileşik Faiz: Basit faizden elde edilen gelirlerin ana para ile birlikte kullanılması sonucunda artan faiz değeridir. Basit faizle alınan faizin faizinin alınmasıdır.
• Birikmiş Faiz: Yatırım dönemi içerisinde ödeme gününe kadar birikmiş faizlerdir.
• Dönemsel Faiz: Bir yatırımın yatırım sürecinde elde edeceği faizdir.
• Akdi Faiz: Bir faizin yatırım işlemini gerçekleştirilecek iki taraftan belirlenmiş faiz oranıdır.
• Temerrüt Faizi: Bir hukuki ilişkide ödenmesi gereken borcun zamanında ödenmemesinin ardından oluşan faizdir.
• Kanuni (Yasal) Faiz: Bir faizin kanunlara bağlı olarak belirlenmesidir.

Amortisman Nedir?

Yatırımcılık dendiği zaman özellikle şirketler üzerinden hisse senedi alarak yatırım gerçekleştirmek istiyorsanız amortisman kelimesi ile sıkça karşılaşacaksınız anlamına gelmektedir. Amortisman, bir şirketin zararları arasında sayılabilecek bir terimdir.

Amortisman nedir; bir şirkette ya da bir yerde duran ürünlerin zamanla uğradıkları yıpranma, eskime ve aşınma payıdır. Yani bir şirketteki malzeme zamanla kullanıldığı için aşınma ve yıpranmaya uğramaktadır. Bu kullanımlar muhasebe tarafından not edilir ve yaşanan yıpranma payı hesaplanarak yazılır.

Amortisman hesaplanırken duruma uygun üç yöntem kullanılmaktadır:

• Normal (Eşit Tutarlı) Amortisman Yöntemi: Malzemeye sabit bir amortisman oranı uygulanır. Bir diğer yöntem olarak da tutar ekonomik ömre bölünerek hesaplanır.
• Azalan Bakiyeler (Hızlandırılmış Amortisman) Yöntemi: Normal amortismana göre 2 kat kadar hızlı gelişen amortisman hesaplama yöntemidir. Burada önemli olan tutar alış tutarı değil sene başında deftere devredilen tutardır.
• Fevkalade Amortisman Yöntemi: Doğal afetler gibi durumlarda malzemelerin birden hasara uğraması durumunda kullanılır.

Vergi Öncesi Kar Nedir?

Hisse senedi satın alarak yatırım işlemleri gerçekleştirmek istiyorsanız, yatırımınızın öncesinde temel analizler uygulamanız gerekmektedir. Bu temel analizlerin uygulanmasında ise en çok karşılaşılan terim vergi öncesi kar olmaktadır.

Vergi öncesi kar nedir; bir şirketin gider tablosunda bulunan faaliyet karından finansal giderlerin çıkarılması sonucunda ulaşılan değerdir. Bu değer vergiye tabi tutulacak değerdir. Türkiye’de uygulanan vergi %20’dir.

Faiz ve vergi öncesi karın hesaplanması ile FAVÖK oluşmaktadır. FAVÖK, bir şirketin faiz, amortisman ve vergi giderleri hesaplanmadan kabaca ne kadar kar ya da zarar yaptığını gösteren değerdir.

FAVÖK Nasıl Hesaplanır?

Hisse senedi yatırımı yapılırken yapılan en temel analiz FAVÖK’tür. Bir şirketin FAVÖK değeri, şirketin ne kadar kar yaptığını ve geliştiğini gösteren değerdir. Bu nedenle hisse senedinin alınmasından önce şirketin durumunun bilinmesi sağlanmaktadır. Yapılan yatırımların garanti altına alınması için bu hesaplama büyük önem taşımaktadır.

FAVÖK hesaplaması yapılırken ihtiyacımız olan bilgiler; net satışlar, satışların maliyeti, faaliyet giderleri, finansman giderleri ve amortisman giderleridir.

FAVÖK formülü = Satışın maliyetleri +/- Faaliyet Giderleri +/- Finansman Giderleri +/- Amortisman Giderleri

Bu hesaplama sonucunda ortaya çıkan değerin dikkatli bir şekilde değerlendirilmesi ve yorumlanması gerekmektedir. Çıkan FAVÖK değerinin başarı oranı mutlaka hesaplanmalıdır.

FAVÖK Nasıl Yorumlanır?

FAVÖK değerinin doğru bir şekilde hesaplanmasının ardından ortaya çıkan değerlerin incelenmesi ile,

• Çıkan sonuçları pozitif değerde ise şirketin net kar yaptığı anlamına gelmektedir. Bu da şirketin yatırım için uygun bir platform oluşturması anlamına gelmektedir.
• Çıkan sonucun değerleri negatif ise bu durum şirketin zarar ettiği anlamına gelmektedir. Zararın kaynağının ne olduğu hakkında bilgi yoksa batma durumlarına karşı yatırımların yönlendirilmesi gerekmektedir.
• FAVÖK kar oranları incelendiğinde yıldan yıla artış yaşandığı görülüyorsa bu durum şirketin geliştiği anlamına gelmektedir.
• FAVÖK değerlerinin yorumlanması, kar ya da zararın incelenmesi durumunda şirketin elinde bulunan nakit para hakkında herhangi bir bilgi sağlanamamaktadır. Bu yüzden yaşanılan değişikliklerin şirket hakkında aniden değişiklik yapacağı düşünülmemelidir.

FAVÖK Neden Önemlidir?

FAVÖK hesaplarının incelenmesi yatırımcılar ve şirketler için büyük önem taşımaktadır.

Yatırımcılar için FAVÖK değerlerinin incelenmesi sonucunda;

• Şirketin gelişme yönü anlaşılabilir. Bu da yatırım yapmak isteyen kişilerin en büyük yardımcısı olacaktır.
• Şirketin yıllar içerisinde elde ettiği kar ve zarar incelenebilir. Böylece yatırım anında ya da sonrasında doğru adımlar atılabilir.
• Yatırımcılar hangi şirkete yatırım yapacağı ve hangi şirketten uzak kalacağı hakkında bilgi sahibi olurlar.

Şirketler açısından FAVÖK değerinin incelenmesi ise;

• Şirket sahibi tarafından yaşanılan kar ya da zarar hakkında bilgi sahibi olunur. Böylece adımların ne yönde atılacağı ve problemlerin nasıl çözüleceği anlaşılır.
• Şirketin genel durumu ve yıllara göre değişimi incelenerek bir yol haritası oluşturulurç