Türev piyasa işlemleri olarak da bilinen vadeli işlemler, adından da anlaşılacağı üzere, belirli bir vade içerisinde gerçekleştirilen finansal eylemlerdir. Zaten futures olarak da adlandırılıyor olmalarından dolayı, geleceğe dönük işlemler oldukları anlaşılmaktadır. Başka bir deyişle, fiyat, miktar ve niteliği belli bir varlığın (döviz, maden, hisse senedi gibi sermaye piyasası araçları vb.) satış ve/veya satın alma çerçevesinin önceden kararlaştırılmasıdır. Bu çerçevede yer alan ve biri uzun taraf, diğeri kısa taraf olarak bilinen iki taraf arasında imzalanan sözleşme, söz konusu satış/satın alma işlemlerini güvence altına alır. Vadeli işlemlerin koşulları, organize borsa bünyesinde belirlenir. Önceden saptanan teminat oranlarını da içeren bu koşullar sayesinde, hem işleme konu olan varlıkların hem de yatırımcıların piyasa dalgalanmalarından daha az etkilenmeleri sağlanmış olur. Ayrıca, kaldıraç etkisi sayesinde düşük miktardaki yatırımlardan bile yüksek kazanç elde etme olasılığı doğar.
Bu tabloya bakıldığında, sanal para ya da kripto para olarak bilinen ve yıllar içerisinde dev bir piyasanın temel parçası haline gelen Bitcoin’in de vadeli işlem akımında yerini almış olması pek de şaşırtıcı değildir. Peki Bitcoin vadeli işlemler ve bunların başlıca özellikleri nelerdir?
Başlıklar
Tarihteki ilk vadeli işlemlerden yararlanan ve bu sayede varlıklarını piyasa dalgalanmalarına karşı güvence altına alan yatırımcılar arasında altın madencileri de bulunmaktaydı. O günden bugüne madencilik kavramı köklü bir değişime uğramıştır: Günümüzde madencilik dendiğinde akla ilk gelen örnek, Bitcoin gibi kripto varlıkların dolaşımını koruyan şifrelerin, karmaşık işlemler ve donanımlarla çözülmesini sağlayan kripto para madenciliğidir. Tıpkı altın madencileri gibi, kripto madencileri de bir nevi sanal kazı gerçekleştirerek bundan kazanç elde etmeyi uman kişilerdir. Kripto para madenciliği yapmak, gitgide kalabalıklaşan kripto para piyasası nedeniyle artık daha zor olsa da, nakit para işlemlerine oranla daha az risk içermektedir. Dolayısıyla da birikimlerini güvenli bir biçimde işletmek isteyen kripto varlık sahipleri de vadeli işlemleri tercih etmektedirler. Bunun çok iyi farkında olan Binance, Kraken, Bitfinex vb. kripto para borsaları, vadeli işlem olanağı sunmaya başlamakta gecikmemişlerdir.
Kısacası, kripto para ve özellikle de Bitcoin vadeli işlemler dünyasına adım atmak, yatırımcılar için cazip bir seçenek gibi görünmektedir. Bununla birlikte, dikkate alınması gereken bazı hususlar bulunmaktadır. Aşağıda sıralanan hususlar, klasik bir artılar/eksiler listesi yerine, daha bütüncül bir bakışla piyasanın öne çıkan özellikleri olarak değerlendirilebilir.
Bitcoin vadeli işlemler piyasasıyla ilgili olarak dikkate alınması gereken ilk ölçütlerden biri fonlama oranıdır. Bu oran, beklenmedik ya da gizli maliyetlerden biri olarak nitelendirilebilir. Öte yandan bir kazanç türü ve dengeleme mekanizması olduğu da söylenebilir. Şöyle ki, yatırımcıların pozisyonuna (uzun ya da kısa) ve piyasa hareketlerine göre belirlenen bir orandır. Piyasanın yükseldiği durumlarda fonlama oranı pozitif konumdadır ve uzun pozisyondaki yatırımcıların kısa pozisyondaki yatırımcılara ödeme yapmasını gerektirir. Tersi geçerli olduğunda ise, yani piyasanın düşüşe geçtiği durumlarda fonlama oranı negatif konumda olur ve bu kez de kısa pozisyondaki yatırımcılar, uzun pozisyondakilere borçlanmış sayılır. Görüldüğü üzere bu oran, kripto para borsasını bağlamayan ve yalnızca yatırımcılar arasındaki ödemeleri ilgilendiren bir işlem oranıdır. Örneğin Binance kripto para borsasındaki vadeli işlemlerde fonlama, 8 saatte bir yapılır. Gerçek emtialarla ilintili endeksle aradaki dengeyi sağlamayı amaçlayan bu oranı iyi takip etmekte ve doğru pozisyon almakta (ya da duruma göre almamakta) yarar vardır.
İlk paragrafta da belirtildiği üzere, vadeli işlemlerin riski azaltma özelliği bulunmaktadır. Aynı vaat, Bitcoin vadeli işlemler için de geçerlidir. Düşük miktardaki bir kripto para sermayesi bile bu sistem içerisinde artabilir ve değer kazanabilir. Fonlama oranı bölümünde de değinilen esneklik, risk karıştı avantajlardan bir diğeridir: Doğru zamanda doğru pozisyonu almak, kayıp riskini en aza indirebilir. Ancak böylesine değişken bir piyasada, kişinin finansal deneyimi hangi düzeyde olursa olsun, yalnızca öngörülere dayanarak girişimde bulunmak her zaman akılcı bir seçenek değildir. Bu nedenle riskten korunma (hedge) ilkesine dayalı bir sözleşme yaparak bir nevi değer sabitlemesi yapmak, her zaman karlı gibi görünmese bile yatırımcıların korunmasını sağlar.
Bir ürüne sahip olmadan o ürünün ticareti yapılabilir mi? Bitcoin ile ya da daha doğru bir deyişle Bitcoin vadeli işlemler kapsamında bu mümkün, hatta son derece olağan bir durumdur. Bitcoin sahibi olmayı düşünmeyen yatırımcılar bile Bitcoin vadeli işlemler seçeceğine sıcak bakmaktalardır çünkü Bitcoin’in kendisinin aksine bu işlemlerin yapıldığı borsalar, yasal düzenlemelere tabidir. Bitcoin’in yasaklandığı ülkelerde bile bu tür vadeli işlemler yapılabilmektedir. Bu sayede uzaktan da olsa Bitcoin bahislerinde yer alma fırsatı vardır.
Bitcoin vadeli işlemler için kullanılabilecek farklı platformlar mevcuttur. Bunlardan bazıları aşağıdaki gibi sıralanabilir:
– Binance: 2020 yılında da liderliğini koruyan dev platform, hızlı büyüme oranıyla oldukça kazançlı kaldıraç fırsatları sunmaktadır.
– Bybit: Yine önemli borsalardan bir diğeri olan Bybit, rakiplerine oranla biraz daha düşük komisyon oranlarına sahip olup 100 kata kadar kaldıraç olanağıyla dikkat çekmektedir.
– OKEx: Güvenilirliği ve arayüzünün kullanım kolaylığıyla bilinen, kaldıraç bakımından da avantajlı olan bir diğer borsadır.
Anasayfa
Canlı Borsa
Borsa
Döviz Kurları
Altın
Hisse Senetleri
Endeksler
Kripto Paralar
Döviz Hesaplama
Döviz Çevirici
Kredi Arama
Haber Servisi
